
✅ Adli bilişim alanında adli kopya ile ilgili uygulamalarda elektronik delillerin orijinali üzerinde tekrar adli kopya alma işlemleri yapılmakta ve sonucunda hesaplanan hash değeri ilk adli kopya alma işleminde hesaplanmış olan hash değeri ile karşılaştırılarak farklılık görüldüğünde elektronik aygıtın delil niteliği kalmadığı değerlendirilmektedir. Bunun yanında açık olan sistemlerden alınan adli kopyalarla ilgili olarak, RAM’lerden alınan adli kopyalarla ilgili olarak ve cep telefonlarından alınan adli kopyalarla ilgili olarak tekrar adli kopya alınması ve hash değerlerinin kıyaslanması gibi bir uygulama söz konusu değildir. Çünkü açık olan sistemler, RAM’ler ve cep telefonları üzerinde kayıtlı olan verilerin adli kopyaları alınırken sistem çalışmaya devam ettiği için, halen sistem tarafından zararsız ufak değişiklikler yapılmakta olduğu bilindiğinden; tekrar bir adli kopya alındığında aynı hash değeri elde edilemeyeceği bilindiğinden, böyle bir tehid yoluna başvurulmamaktadır. Bu sistemlerden alınan ve elde olan ilk adli kopyalar üzerinden tüm inceleme ve değerlendirmeler yapılmakta, orijinal elektronik delil üzerinde tekrar hash hesaplatılması gibi bir işlem yapılmadan adli kopya delil olarak olayın aydınlatılmasında kullanılmaktadır.
CD-DVD gibi optik diskler, mekanik bir yapıya sahip olan sabit diskler ve katı hal diski olarak adlandırılan SSD disklerde de çeşitli sebeplerden dolayı hash problemleri yaşanabilmekte olduğu görülmektedir. Uygulamada, delil olabilecek elektronik aygıt üzerinden adli kopya alındığı sırada hesaplanan hash değeri ile, alınan adli kopyanın kaydedildiği veri depolama birimi üzerine tam ve doğru olarak kaydedildiğinin tespiti için hesaplanan hash değerleri birbiri ile aynı ise bu aşamadan sonra ilerleyen zamanda delil bütünlüğünün korunup korunmadığının kontrolü için elektronik delilin orijinali üzerinde tekrar adli kopya alma işlemi yapılması gerekmemekte, bu kontrolün eldeki adli kopya üzerinde hash hesaplatılarak yapılması gerekmektedir. Orijinal elektronik delil üzerinde meydana gelen bozulmalar ve değişimler hukuksal açıdan delil bütünlüğünün bozulduğuna anlamına gelmemelidir. Çalışan sistemlerden, RAM’lerden ve cep telefonlarından alınan adli kopyalarda olduğu gibi; diğer elektronik deliller de sadece adli kopyaları üzerinden değerlendirilmelidirler. Elektronik delil üzerinde herhangi bir veri değişikliği olup olmadığı ise orijinal delil üzerinden tekrar adli kopya alınarak ve orijinal delilin hash değeri hesaplatılarak değil, eldeki adli kopya üzerinde tekrar hash hesaplatılarak kontrol edilmelidir. Daha önceden orijinal delilden adli kopya alınırken hesaplanan hash değeri, adli kopya üzerinden tekrar hesaplatılan hash değeri ile birbirini tutuyor ise delil bütünlüğü korunuyor anlamına gelmektedir. Bu aşamada veri bütünlüğünün kontrolü için orijinal delil üzerinde tekrar hash hesaplatılması gibi bir yol izlenmemelidir.